Waarden betekenisvol maken met leerlingen: zo kan het!
Een VO-bestuur heeft waarden geformuleerd, samen met alle betrokkenen bij de organisatie. Waarden die bedoeld zijn om richting te geven: samenwerken, betrekken, motiveren en het verschil maken. Twee jaar na de invoering wil het bestuur weten hoe die waarden nu leven in de scholen. Maar hoe is dat te onderzoeken? Een enquête?
Grote kans dat het dan een papieren exercitie wordt. Gesprekken met medewerkers en leerlingen lijken een beter plan. Maar wie zou dit kunnen uitvoeren? Een van de rectoren komt met een idee. Zij heeft recent gezien dat leerlingen op haar school een prachtig onderzoek deden voor hun profielwerkstuk en daarover spraken met de onderwijsinspectie. Zouden leerlingen niet betrokken kunnen worden bij deze waarden-meting, past dat niet heel goed bij een van de kernwaarden?
Dat idee krijgt bijval en het leidt tot het verzoek aan alle vier scholen van het bestuur: zorg voor twee leerlingen die zin hebben om te onderzoeken hoe de waarden leven in de lessen, bij de leerlingen en leraren. In korte tijd staan er acht leerlingen op de stoep bij het bestuur. Ze hebben niet veel instructie nodig, al is een beleidsmedewerker van het bestuursbureau erbij om hen te helpen bij hun onderzoeksplan. De leerlingen maken ‘schooldoorbroken’ viertallen, van VMBO tot VWO. Elk viertal bezoekt twee scholen, woont lessen bij, gaat in gesprek met leerlingen en leraren. Hun bevindingen bespreken ze vervolgens met elkaar en in tweetallen bereiden ze een presentatie voor over een van de kernwaarden.
Intussen zorgt het bestuur voor een grote groep stakeholders, zoals ouders, leerlingen, docenten, mensen uit de jeugdzorg, van de gemeente, uit het vervolgonderwijs. Zij worden uitgenodigd om op een avond op de VMBO-locatie bij elkaar te komen. De vier duo’s houden ieder een presentatie en tussendoor gaan leerlingen van de locatie rond met hapjes en drankjes. Er ontstaan levendige gesprekken naar aanleiding van de presentaties. Aan het eind vatten de aanwezigen hun aanbevelingen aan het bestuur samen door het invullen van een ‘Mentimeter’. De Mentimeter is een digitale tool waarmee deelnemers via hun telefoon reageren op vragen waarna de reacties op een scherm verschijnen. Ook wordt een verslag gemaakt van de gesprekken naar aanleiding van de presentaties.
Na afloop praat het bestuur na met de leerlingen. Zij vertellen dat ze blij waren dat ze serieus werden genomen en dat hun mening ertoe deed. Een van de waarden van het bestuur is ‘betrekken’; door deze waarden-meting op deze manier op te zetten is deze waarde in elk geval tot leven gekomen!
Henriëtte Hoogenkamp
Lid Kenniskring waardegericht Leiderschap
