Pieter Brandwijk: "Ik gun iedere schoolleider deze opleiding"
Na betekenisvolle jaren in het voortgezet onderwijs op Goeree- Overflakkee verhuisde Pieter Brandwijk in 2021 naar de Noordoostpolder. Tijd om rustig te groeien in zijn nieuwe rol als directeur onderwijs van het Emelwerda College in Emmeloord, was er niet. Dankzij de Master Educational Leadership was hij goed voorbereid op de ‘topsport’ die direct van hem gevraagd werd. “Ik gun iedere schoolleider die opleiding.”
Bijna twintig jaar werkte Pieter op CSG Prins Maurits in Middelharnis. Eerst als docent, daarna als teamleider en conrector en ten slotte als eindverantwoordelijke voor onderwijsontwikkeling en verbinding van onderwijs, ondernemers en overheid. “Professioneel zat ik goed”, blikt hij terug. “Maar ik wilde mezelf verbreden en verdiepen om zelf een school te kunnen leiden.”
Persoonlijke ontdekkingsreis
Om die verbreding en verdieping te vinden, meldde hij zich aan voor de Master Educational Leadership (MEL). Hij wist dat het een pittige tijd zou worden, met twee jaar lang elke week gemiddeld twintig uur studie. Het was het meer dan waard: “De studie heeft me enorm verrijkt. Het is vooral een persoonlijke ontdekkingsreis geweest, waarbij ik veel theoretische inzichten kreeg aangereikt die ik meteen in de praktijk kon toepassen. Ik heb alles als een spons opgezogen.”
Kenmerk van de masteropleiding is de sterke verwevenheid tussen persoonlijke ontwikkeling, thematische kennis én onderzoek. Voor zijn afstudeerthesis ontwikkelde Pieter een leiderschapsstatuut voor professionalisering van de schoolleiding. “Met dit instrument bepaal je op basis van competenties en doelen waarmee je als leidinggevende in het onderwijs aan de slag gaat met professionalisering. Het statuut wordt door mijn voormalige school nog steeds gebruikt.”
Oefenplaats
Dat de MEL gewicht in de schaal legt, merkte Pieter toen hij twee jaar geleden solliciteerde op de functie van directeur van het Emelwerda College: “Ik had weliswaar veel leidinggevende ervaring, maar ik had nog nooit een school geleid. Je leert alleen wel omgaan met strategisch pittige uitdagingen in combinatie met tijdsdruk. Daardoor is het een prima oefenplaats voor het werk als schoolleider. Ik gun iedere schoolleider deze opleiding.”
Meteen een hersteloperatie
Twee maanden na zijn aantreden als directeur stond de Inspectie voor het Onderwijs op de stoep met de boodschap dat de havo-afdeling als ‘zeer zwak’ werd aangemerkt. “We zaten in een lockdown, ik kende mijn collega’s nog niet, maar ik moest wél meteen met een hersteloperatie aan de slag. Daar hadden we een jaar de tijd voor.” Pieter besloot een paar basisprincipes te hanteren die hij tijdens de MEL had geleerd. “Ten eerste: vanaf nu moet alles wat we doen bijdragen aan de ontwikkeling van de leerlingen. Iedere twee maanden maakten we A3-placemats met daarop per domein onze verbeterslagen. We hebben sterk ingezet op meer zicht op de leerling, een betere les- en onderwijskwaliteit en op ‘rust, reinheid en regelmaat’ in de organisatie van de school. Na een jaar keihard werken hebben we het samen voor elkaar gekregen dat de havo-afdeling het predicaat ‘voldoende’ kreeg.”
Gespreid leiderschap, korte sprints
Terugkijkend vraagt hij zich af of hij de klus voor elkaar had gekregen als hij niet de MEL had gedaan: “Ik heb veel houvast gehad aan veranderkundige principes die ik tijdens de opleiding heb geleerd. Zoals beginnen met het creëren van urgentie met elkaar en daarna een leidende coalitie vormen. Door de MEL heb ik het principe van gespreid leiderschap geleerd: ik ga uit van de professionaliteit en het vakmanschap van mijn collega’s totdat het tegendeel bewezen is. Ik geef hun mijn vertrouwen, maar spreek tegelijkertijd wel helder mijn verwachtingen uit.”
Ook het werken in korte sprints hielp Pieter om collega’s mee te krijgen: “We hadden geen tijd om oeverloos te praten over verbeterplannen, maar zijn op basis van onderzoek en analyse aan de slag gegaan. In een eerder werkzaam leven heb ik op de spoedeisende hulp ervaren dat je soms – op zijn Rotterdams gezegd – niet moet lullen, maar poetsen. Je moet dan wel eerlijk zijn en bijsturen als blijkt dat iets niet werkt. En dan is het zaak niet daarmee te wachten tot het volgende geplande overleg. Dan steken we in een ‘deurpostoverleg’ even de koppen bij elkaar om naar elkaar te luisteren en een besluit te nemen.”
Het begint met aandacht voor elkaar
Terugblikkend beschouwt hij het pittige oordeel van de Inspectie twee jaar geleden als een hulpmiddel: “Het heeft me geholpen meteen focus aan te brengen in de ontwikkeling, al is het anderhalf jaar topsport geweest. De lijn die we zijn ingeslagen wil ik de komende tijd voortzetten om de organisatie verder te professionaliseren, waarbij verantwoordelijkheden zo dicht mogelijk bij de uitvoering liggen. De MEL heeft me vanuit de persoonlijke lijn doen inzien dat dit begint met aandacht voor elkaar. Vanuit die aandacht leer je de ander begrijpen, ontstaat er verbinding en kom je tot resultaten. Mijn verlangen is dat deze aandacht in de school als leer-, leef- en werkgemeenschap merkbaar en voelbaar is. Zowel op het niveau van personeel onderling als van collega’s naar leerlingen.”
Misschien wel de belangrijkste les leerde hij tijdens de studiereis naar Schotland die onderdeel is van de MEL. “Een van de schoolleiders die we daar spraken, zei: ‘It’s about learning and development, not about doing things.’ Voor mij is dat de kern van mijn werk: het gaat niet om losse activiteiten doen, maar om ontwikkeling met een bedoeling. Bij alles wat we doen gaat het om de vraag waarom en waartóe we het doen.”
Over de Master Educational Leadership
Wil jij een verdiepingsslag maken met je team en het onderwijs op jouw school naar een hoger plan tillen? Wil je excelleren als schoolleider en leiderschap effectief inzetten? Dan is de Master Educational Leadership iets voor jou. Benieuwd? Lees meer op deze website of meld je aan voor een voorlichting.
