Meer onderzoeksmatig leidinggeven levert veel moois op
Schelte Beltman is docent in de onderzoekslijn van de Master Educational Leadership (MEL). Hij ontwikkelde de onderzoekslijn, startte met één groep en bleef. Nu, tien jaar later, doceert hij nog steeds met veel plezier bij Penta Nova. Een kijkje in de keuken van deze master door de ogen van de onderzoeksdocent.
‘Waarom doen we de dingen zoals we ze doen?’
De Master Educational Leadership is er voor schoolleiders die het eigenlijk allemaal prima doen, maar op een gegeven moment een soort honger voelen opkomen naar meer kennis. En die los van de dagelijkse gang van zaken, meer onderzoeksmatig zaken willen benaderen. ‘Waarom doen we de dingen zoals we ze doen? Waarom doen we iets überhaupt? En doen we het wel goed?’ Daar staan we bij de MEL stevig bij stil. Ik merk telkens weer dat er een wereld open gaat voor schoolleiders. Soms zijn ze al 20 jaar schoolleider en leren ze door deze master helemaal anders tegen dingen aan te kijken. Door meer onderzoeksmatig leiding te geven, kun je de kwaliteit van het onderwijs en uiteindelijk de leerlingprestaties verhogen. Want dat vergeten we nog wel eens in het onderwijs; het gaat uiteindelijk echt om die leerling!
Beroepspraktijk centraal
Deze master draait om het systematisch onderzoeken en verbeteren van leerling- en schoolresultaten – altijd in de context van de schoolleider. Die eigen context en beroepspraktijk brengen de studenten mee naar binnen en daar haken we continu op aan. Of dat nou tijdens discussies is, tijdens toetsen of in een lichter gesprek bij de lunch. Naast theoretische verdieping bieden we echte hands-on kennis die de schoolleiders direct kunnen toepassen in jawel, daar issie weer, hun beroepspraktijk. Die praktijk staat dus écht centraal bij de MEL.
Stapsgewijs naar een zelfstandig onderzoek toewerken
We bieden onze studenten drie leerlijnen: een themalijn (leiderschapstheorie), een persoonlijke lijn (werken aan je persoonlijke doelen) en een onderzoekslijn. Er is continu interactie tussen deze drie lijnen. In de onderzoekslijn leer je hoe je een onderzoekende cultuur kunt organiseren binnen je school. Dat krijg je uiteindelijk pas echt in de vingers door een keer zelfstandig een groot onderzoek uit te voeren. Dat bouwen we natuurlijk wel op: we beginnen met literatuur over vormen van leiderschap. Daarna leer je werken met data – echte data vanuit je eigen school. Denk aan citotoets resultaten, data over oudertevredenheid, betrokkenheid… alle data waar je als schoolleider mee te maken hebt. Die gaan we samen ontrafelen en dat levert regelmatig mooie of zelfs verrassende opbrengsten en inzichten op! Vervolgens gaan we een onderzoeksvoorstel schrijven voor een onderzoek dat resulteert in een masterthesis. Altijd vanuit dat leiderschapsperspectief. Ik zal het nog concreter maken met een voorbeeld.
Stel, je bent schoolleider en je wilt onderzoeken…
… hoe je een professionele leergemeenschap ontwikkelt in het basisonderwijs. Je vindt dat belangrijk, zodat je teams goed kunnen werken in jouw school. Je start met een grote literatuurstudie: welke vormen zijn er, welke stappen moet je zetten, wat zijn de do’s en don'ts? Vervolgens ga je samen met je team aan de slag. Je presenteert hen het ideaalplaatje vanuit de literatuur, en gaat samen bepalen wat je kunt doen om die professionele leergemeenschap te realiseren. Je verzamelt de benodigde data; jij als schoolleider beslist op basis van onderzoeksmatig verkregen data welke kant jullie op gaan. Je schrijft daar je master thesis over en neemt de aanbevelingen mee in je eigen schoolorganisatie. Dit is maar één voorbeeld. Alles wat jij wilt, kun je onderzoeken binnen de MEL. Maar wel altijd vanuit jouw professionele rol als leider.
Opvallend
De MEL staat te boek als ‘zwaar’, hoor ik wel eens. Tegelijk ken ik geen master waar de studenten zo enthousiast over zijn. En waarbij de alumni de opleiding zo missen. Dat is echt opvallend, want ik ben op verschillende hogescholen en universiteiten werkzaam in Nederland en Engeland en ben bij de introductie van heel veel masters betrokken. Ik denk dat de cultuur die we met elkaar bouwen een belangrijke rol speelt. Persoonlijk en informeel, gedreven door hoogwaardige kwaliteit. Dat gaat van de koffie tot de inhoud van het programma. We horen dat ook terug van deelnemers. Ze waarderen de sfeer én de wetenschappelijke kant inclusief het onderzoeksaspect. Een kritische houding, kritisch en reflectief leren denken en handelen als schoolleider – dat levert je uiteindelijk veel moois op.
