Marius Wouters

In dit onderzoek wordt teamleren nader verkend op basisschool de Leilinde. De volgende onderzoeksvraag was daarbij leidend: Welke kenmerken van teamleren vragen extra stimulans van de schoolleider op basisschool de Leilinde?

Eerst wordt vanuit de literatuur het begrip team goed afgebakend en geëxpliciteerd. Daarna geeft het literatuuronderzoek antwoord op drie theoretische vragen. Teamleren speelt zich af in het dagelijkse werk van leerkrachten en heeft een doelgerichtheid in zich. Tevens zijn diverse kenmerken te onderscheiden die, in dit onderzoek, ondergebracht zijn in vier hoofdkarakteristieken: teamleergedrag, teamleerklimaat, de individuele leerkracht en teamleiding.

Bij de karakteristiek, teamleergedrag, zijn kenmerken opgenomen die leergedragingen van de leerkrachten weergeven zoals samenwerken, samen exploreren, fouten delen en analyseren, reflecteren op het resultaat en proces en tenslotte feedback ophalen.

In de tweede categorie zijn kenmerken opgenomen die het leerklimaat ondersteunen zoals een gedeelde visie, psychologische vrijheid, geloof in eigen team, taakcohesie, positieve wederzijdse afhankelijkheid en groepsdynamica.

Een derde categorie omvat de kenmerken die te herleiden zijn naar de individuele leerkracht denk aan persoonlijk meesterschap en systeemdenken.

De laatste categorie betreft de kenmerken die ook in een team te herkennen zijn bijvoorbeeld leiderschap en teamstructuur.

De schoolleider kan op alle kenmerken invloed uitoefenen en heeft daardoor de mogelijkheid om deze kenmerken (verder) te stimuleren. Daarmee is antwoord gegeven op de drie theoretische deelvragen.

Het empirisch onderzoek heeft twee deelvragen. De eerste deelvraag verkent in hoeverre leerkrachten van basisschool de Leilinde de kenmerken van teamleren herkennen. De tweede deelvraag inventariseert welke kenmerken de schoolleider, volgens de leerkrachten, zou moeten stimuleren. Het empirisch onderzoek heeft vorm gekregen door het beleggen van focusgroepbijeenkomsten en het laten prioriteren door leerkrachten.

Het onderzoek laat zien dat het teamleren op basisschool de Leilinde aan het begin van deze ontwikkeling staat. Daarvoor zijn verschillende factoren verantwoordelijk. De psychologische veiligheid werkt momenteel belemmerend en systeemdenken is te weinig aanwezig. In zijn algemeenheid mogen alle kenmerken van teamleren verder ontwikkeld worden.

Dat heeft geresulteerd in een aantal aanbevelingen voor de schoolleider. De schoolleider gaat met de leerkrachten in gesprek om tot afspraken te komen hoe de psychologische veiligheid verder vorm te geven. De schoolleider kan de leerkrachten verder ondersteunen om verschillende dialoogvormen te introduceren. Daarnaast is het nodig dat leerkrachten zich verder ontplooien en ontwikkelen op de kenmerken als kennis en systeemdenken. De schoolleider kan zich enerzijds meer coachend opstellen om het teamleren verder te ondersteunen en anderzijds andere organisatiestructuren introduceren. Last but not least van de schoolleider wordt ook meer richting en sturing verwacht bijvoorbeeld op de interpretatie van de visie. 

Terug naar het overzicht