Schoolleider Kim van Westrop: "Sociaal ondernemen leert kinderen hoopvol in de wereld te staan"
Op basisschool de Buitenburcht in Almere leren kinderen sociaal te ondernemen. Er wordt veel aandacht besteed aan hoe kinderen om kunnen gaan met alles wat zich in onze wereld voordoet. De school geeft het onderwijs vorm samen met het lectoraat Onderwijs & Sociaal Ondernemerschap van de Marnix Academie. Judith Amels interviewde voor het vakblad Basisschoolmanagement schoolleider Kim van Westrop en lector Stella van der Wal-Maris over waarom zij sociaal ondernemerschap belangrijk vinden en wat dit vraagt aan schoolleiderschap.
Wat verstaan jullie onder sociaal ondernemerschap en waarom vinden jullie het belangrijk dat kinderen in de basisschoolleeftijd dit leren?
Stella: "Er zijn zaken in het leven waar kinderen zich soms zorgen over maken of angstig voor kunnen zijn. Dat kan gaan over een jongetje in de klas dat zich niet geaccepteerd voelt omdat hij steeds niet wordt gekozen bij een spel. Maar ook over grotere uitdagingen, zoals de opwarming van de aarde. Kinderen horen hierover. Dat kan leiden tot een gevoel van machteloosheid of willen vluchten. In ons lectoraat vinden we het belangrijk dat we tegenover dergelijke problemen en uitdagingen in het onderwijs een perspectief van hoop stellen. Geen hoop van ‘wacht maar af, het wordt wel weer beter’, maar zelf iets gaan doen vanuit hoop. Want door actie kun je bijdragen aan een betere wereld."
Kim: "Je kunt er als school voor kiezen om al die vragen buiten de deur te houden, of je kunt dat wat kinderen tegenkomen in de werkelijke wereld serieus nemen en er met elkaar mee aan de slag gaan. Bij ons op de Buitenburcht maken we thema’s bespreekbaar vanuit een hoopgevend perspectief. Om te leren dat je, hoe jong je ook bent, mee in staat bent de wereld vorm te geven. Leren sociaal ondernemen richt zich op hoe je dat kunt doen. Hoe kom je vanuit empathie, zorgzaamheid en compassie tot het echt bijdragen aan iets ten goede veranderen? En daarom is het zo zinvol."
Wat vraagt leren sociaal te ondernemen binnen jullie school van jou aan leiderschap, Kim?
Kim: "Dat ik een duidelijke stip op de horizon heb. En dat ik die samen met mijn team afstem en dat ik die stip steeds weer terug laat komen. Mijn stip op de horizon is dat we het sociaal ondernemerschap gaan integreren binnen het huidige onderwijs van groep 1 tot en met groep 8 in een aantal thema ‘s per jaar. En wat ik vooral erg hoop is, dat wanneer de kinderen de overstap maken naar het VO, ze het zelfvertrouwen hebben en ervaren van “Hé, als ik iets zie, dan weet ik dat ik iets kan doen, hoe klein of hoe groot het ook is”.
"Dergelijke ideeën laat ik af en toe vallen, op allerlei plaatsen en in allerlei gesprekken. We gaan volgend jaar een nieuw schoolplan schrijven met elkaar. En dan wordt die gezamenlijke stip op de horizon steeds duidelijker. Het is mijn rol om dat steeds opnieuw onder de aandacht te brengen. Ik ben daarin leidend. Ik hoor van mijn team terug dat het hen helpt dat ik enthousiast ben over sociaal ondernemen en dat dat inspirerend is. Maar ook dat ik hen kan helpen om de koppeling te maken tussen wat we horen van Stella en het onderzoeksteam en onze dagelijkse praktijk."
Stella: "Jij faciliteert goed. Je erkent dat er tijd en ruimte nodig is om hiermee bezig te kunnen zijn. Je vraagt wat er nodig is en dan ga je dat regelen. Of als het niet anders kan, spring je zelf gewoon in en neem je een groep over zodat een leerkracht met het ontwerpen of het verzamelen van data aan de slag kan. Je realiseert je dat het niet vanzelf gaat. Dat het energie kost en dat het belangrijk is om daar niet alleen de motivatie voor te hebben, maar ook tijd en ruimte in bijvoorbeeld teamoverleggen, en dat dat onderzoeksmatig innoveren gefaciliteerd moet worden."
Als schoolleider begeef je je in een groot werkveld. Kunnen anderen gebruik maken van jullie ervaringen?
Kim: "Wij proberen in onze context ontwerpprincipes te maken, en daar kunnen anderen via ons of via het lectoraat gebruik van maken. We nemen het podium in onze eigen stichting én daarbuiten. We willen onze onderzoeksresultaten delen en vertellen hoe verrijkend het is om het leren sociaal te ondernemen een plaats in je onderwijs te geven. Maar ook hoe weerbarstig het kan zijn. We werken niet alleen voor onze eigen school en onze eigen leerlingen."
"Ik ben trots op wat ik zie gebeuren bij onze leerlingen én in het team. We leren niet alleen onze leerlingen sociaal te ondernemen, als team leren wij dat net zo goed. En hoe mooi is het om daar als schoolleider samen met je team leiding aan te geven, zodat leerlingen leren hoopvol in de wereld te staan en daar hun waardevolle plek vinden. Kinderen leren verschil te maken, door perspectief te bieden, en hen leren hoop om te zetten in actie. Dat kan door kinderen te leren sociaal ondernemend te zijn."
